Mae Uchelgais Gogledd Cymru wedi lansio ei Gronfa Ynni Glân Gogledd Cymru gwerth £24.6 miliwn, gyda'r nod o gyflymu'r gwaith o drosglwyddo'r rhanbarth i economi carbon isel.
Bydd y gronfa, sy'n rhan o Gynllun Twf Gogledd Cymru, yn darparu cymorth ariannol hanfodol yn bennaf i fusnesau a sefydliadau'r sector gwirfoddol, sydd eisiau darparu prosiectau ynni glân neu ddatgarboneiddio.
Mae'r gronfa gyffredinol, a fydd yn rhedeg dros gyfnod o bum mlynedd i ddechrau, yn cynnwys dwy is-gronfa allweddol ar gyfer sefydliadau sydd wedi'u lleoli yng Ngogledd Cymru. Is-gronfa sector gwirfoddol dan arweiniad CGGC - wedi'i chynllunio ar gyfer elusennau, mentrau cymdeithasol, a phrosiectau dan arweiniad y gymuned; gydag UMi yn cyflawni is-gronfa sector preifat ar gyfer busnesau. Gall trydedd gronfa wrth gefn ystyried ceisiadau gan sefydliadau eraill a modelau cyllido amgen.
Gyda'i gilydd, bydd y ffrydiau cyllido yn cefnogi prosiectau sy'n darparu datrysiadau ynni clyfar gan gynnwys storio, effeithlonrwydd ynni, datgarboneiddio a chynhyrchu ynni adnewyddadwy.
Drwy rymuso sefydliadau i greu dyfodol cynaliadwy, bydd y gronfa yn darparu buddsoddiad o £100m yn y rhanbarth, yn creu 150 o swyddi newydd, ac yn torri cyfwerth o hyd at 125,000 tunnell o garbon deuocsid.
Datgelwyd manylion y gronfa mewn lansiad i bartneriaid a rhanddeiliaid, a gynhaliwyd yn briodol yng Nghanolfan Beirianneg Coleg Llandrillo Y Rhyl – datblygiad trawsnewidiol sy'n cynnwys cyfleuster hyfforddi technoleg ynni adnewyddadwy.
Dywedodd y Cynghorydd Gary Pritchard, Aelod Arweiniol Rhaglen Ynni Carbon Isel, Uchelgais Gogledd Cymru ac Arweinydd Cyngor Sir Ynys Môn:
"Roeddwn i'n hynod falch o fod yn rhan o'r lansiad, a nawr o weld y gronfa ar waith. Bydd yn golygu y gall prosiectau ynni gwyrdd sydd wedi'u lleoli yng Ngogledd Cymru ddechrau a symud ymlaen yn gynt. Trwy gefnogi busnesau arloesol a phrosiectau sy'n cael eu gyrru gan y gymuned, rydym yn meithrin dyfodol mwy cynaliadwy, ffyniannus i'r rhanbarth."
Dywedodd yr Ysgrifennydd Cabinet dros yr Economi, Ynni a Chynllunio, Rebecca Evans, a fynychodd ac anerchodd y mynychwyr:
"Mae lansio'r Gronfa Ynni Glân yn newyddion gwych i Ogledd Cymru, gan agor y drws i fwy o gyfleoedd i sector ynni glân ffyniannus y rhanbarth.
"Gyda'i hadnoddau naturiol toreithiog a'i hymrwymiad i gynaliadwyedd, mae Gogledd Cymru mewn sefyllfa unigryw i arwain y ffordd wrth harneisio ynni adnewyddadwy.
"Edrychaf ymlaen at weld datblygiadau arloesol a fydd yn gyrru twf economaidd wrth hyrwyddo ein trawsnewidiad i ddyfodol gwyrddach."
Dywedodd Gweinidog Swyddfa Cymru, y Fonesig Nia Griffith, a lwyddodd i rannu neges fideo yn ystod y digwyddiad:
"Mae'r Gronfa Ynni Glân yn helpu i gadarnhau enw da cynyddol Gogledd Cymru yn y sector ynni glân. Bydd y gronfa hon, gyda chefnogaeth buddsoddiad gan Lywodraeth y DU, yn sicrhau bod y sector yn parhau i ffynnu a chreu swyddi newydd sy'n talu'n dda.
"Mae Llywodraeth y DU wedi rhoi hwb i dwf economaidd a gwneud Prydain yn arch-bŵer ynni glân a chonglfeini ein Cynllun ar gyfer Newid. Mae Gogledd Cymru wrth wraidd ein huchelgeisiau i sicrhau ein cyflenwad ynni, ymateb i newid hinsawdd, lleihau biliau ynni cartrefi yn ogystal â thyfu'r economi."
Mae'r gronfa yn cyd-fynd â Strategaeth Ynni Ranbarthol Gogledd Cymru, gyda'r nod o gynyddu'r defnydd o ynni adnewyddadwy a sefydlu perchnogaeth leol gref o asedau ynni glân, gan sicrhau manteision hirdymor i gymunedau a busnesau fel ei gilydd.