-
Meghan Davies, Rheolwr Rhaglen Ynni Carbon Isel, Uchelgais Gogledd Cymru
Cronfa Ynni Glân Gogledd Cymru yw un o'r prosiectau mwyaf arwyddocaol o fewn Rhaglen Ynni Carbon Isel Cynllun Twf Gogledd Cymru. Mae wedi'i gynllunio i leihau allyriadau carbon, creu swyddi a denu buddsoddiad - i gyd gyda'r nod o ddatgloi potensial y rhanbarth mewn ynni glân.
I mi, mae hyn yn golygu llawer mwy na'r prosiectau y bydd yn eu cefnogi'n unigol.
Mae'n ymwneud â sut mae'r gronfa yn cyd-fynd â'r darlun ehangach o ddatblygiad economaidd ar draws Gogledd Cymru.
Mae'r gronfa wedi bod yn cael ei datblygu ers blynyddoedd. Ymhell cyn i mi ymuno ag Uchelgais Gogledd Cymru, roedd cydweithwyr a phartneriaid yn llunio syniadau sydd bellach wedi dod yn strwythur yr ydym wedi'i lansio. Mae'r amseru yn hollbwysig. Mae heriau ynni byd-eang ac ymrwymiadau hinsawdd y DU wedi dwysáu'r angen am atebion lleol, cynaliadwy. Mae'r gronfa yn ymateb rhagweithiol i'r her honno ac yn gyfle i leoli Gogledd Cymru fel arweinydd yn y sector ynni carbon isel.
Mae'r strwythur yn fwriadol eang.
Mae tair is-gronfa: cronfa sector gwirfoddol gwerth £5 miliwn a ddarperir gyda CGGC, cronfa benthyciad sector preifat gwerth £15 miliwn a ddarperir gan UMi, a chronfa wrth gefn gwerth £4.6 miliwn yr ydym yn ei rheoli'n uniongyrchol yn Uchelgais Gogledd Cymru. Mae'r dyluniad hwn yn ein galluogi i deilwra cefnogaeth i wahanol fathau o sefydliadau a phrosiectau. Mae hefyd yn rhoi hyblygrwydd i ni, fel os nad yw prosiect yn ffitio'n daclus i mewn i un categori, mae lle i'w gefnogi drwy'r gronfa wrth gefn.
Mae'r hyblygrwydd hwnnw'n bwysig. Rydym am i'r gronfa hon alluogi dulliau arloesol yn ogystal â rhai sydd wedi'u profi. Rydym eisoes wedi gweld diddordeb cryf ar draws sectorau, sy'n arwydd i mi bod wir angen y gronfa. O ynni adnewyddadwy a arweinir gan y gymuned i fusnesau sy'n buddsoddi mewn effeithlonrwydd ynni, mae wedi dod yn amlwg yn gyflym iawn bod awydd i symud ymlaen. Ac wrth i brosiectau ad-dalu benthyciadau, bydd yr arian hwnnw'n cael ei ailgylchu yn ôl i'r gronfa. Mae hyn yn creu cylch hunangynhaliol o fuddsoddiad ynni glân, a fydd yn parhau i ddarparu buddion ymhell ar ôl y don gyntaf o brosiectau.
Mae'r gronfa hefyd yn cefnogi ein huchelgeisiau economaidd ehangach.
Mae gan Ogledd Cymru ddigonedd o adnoddau naturiol ac arbenigedd technegol, sy'n golygu ein bod mewn lle da i dyfu sector ynni glân cryf. O lanw a gwynt i solar a storio, mae'r cyfleoedd yn helaeth. Ond yr hyn sydd yr un mor bwysig yw'r buddion ehangach. Mae prosiectau ynni glân yn cefnogi cadwyni cyflenwi lleol, yn dod â chydweithrediadau ar draws cymunedau a mentrau, ac yn creu'r amodau ar gyfer seilwaith newydd. Maent yn cyfrannu at well ansawdd aer ac iechyd y cyhoedd, gan hefyd wneud ein busnesau'n fwy gwydn yn wyneb costau ynni cynyddol.
Yn yr ystyr hwnnw, mae'r gronfa yn fwy nag ynni yn unig. Mae'n ymwneud ag adeiladu economi cryfach a gwyrddach i Ogledd Cymru. Mae'r amcanion yn glir – creu swyddi, allyriadau is a mwy o fuddsoddiad – ond mae'r effaith yn ymestyn ymhellach. Mae'n golygu rhoi rheswm i bobl ifanc aros yn y rhanbarth, denu arloesedd, a sicrhau bod Gogledd Cymru yn cael ei gydnabod fel arweinydd ym maes ynni carbon isel.
Ar gyfer Uchelgais Gogledd Cymru, y Gronfa Ynni Glân yw un o'r ffyrdd mwyaf diriaethol yr ydym yn cyflawni ein cenhadaeth i wella llesiant economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol y rhanbarth.
Mae'n eistedd ochr yn ochr â'n gwaith ehangach ar gysylltedd, gwytnwch a chynaliadwyedd. Gyda'i gilydd, mae'r rhain yn ymwneud â diogelu Gogledd Cymru i'r dyfodol fel ei fod yn gydlynol, yn gystadleuol ac yn hyderus yn y blynyddoedd i ddod.
Yr hyn sy'n fy nghyffroi fwyaf yw gweld sut y bydd prosiectau sy'n dechrau gyda'r gronfa hon yn tyfu i fod yn rhywbeth mwy – creu swyddi newydd, denu buddsoddiad pellach, a sbarduno cydweithrediadau sy'n mynd y tu hwnt i ynni. Yr uchelgais yw twf economaidd gwyrdd, cynhwysol. Dyna beth rwy'n edrych ymlaen ato, a'r hyn rwy'n credu y bydd y Gronfa Ynni Glân yn ein helpu i gyflawni.