-
Swyddog Caffael a Gweithrediadau, Uchelgais Gogledd Cymru
Yn ddiweddar, cefais y pleser unigryw o gamu i ffwrdd o sgriniau cyfrifiadur a thaenlenni i ymgymryd â math gwahanol iawn o her – bod yn Ddraig am y diwrnod mewn digwyddiad menter ysgol uwchradd leol. Wedi'i ysbrydoli gan fformat adnabyddus Dragons' Den, rhoddodd y digwyddiad gyfle i ddisgyblion gyflwyno eu syniadau busnes i banel o weithwyr proffesiynol lleol, gyda'r nod yn y pen draw o godi arian ar gyfer elusen hosbis plant, Tŷ Gobaith.
Rhoddwyd £10 i bob tîm o fyfyrwyr – a ariannwyd yn hael gan y Principality mewn partneriaeth â Thŷ Gobaith – fel buddsoddiad i lansio busnes bach. Eu cenhadaeth? Datblygu cynnyrch neu wasanaeth i'w werthu yn y ffair ysgol, cynhyrchu elw, a dychwelyd y buddsoddiad cychwynnol, gyda'r holl elw yn mynd i'r elusen. Roedd yn gymysgedd ysbrydoledig o ysbryd entrepreneuraidd a phwrpas cymdeithasol.
Gan gynrychioli Uchelgais Gogledd Cymru a gweithio ym maes caffael – y broses o brynu nwyddau a gwasanaethau – fe ddes i â golwg ymarferol ar bethau i'r panel. Drwy rannu fy ngwybodaeth broffesiynol, roeddwn yn gallu helpu'r disgyblion i feddwl yn fwy beirniadol a strategol am eu cynlluniau busnes.
Er enghraifft: Mae gwerth am arian yn ystyriaeth allweddol ym maes caffael, yn enwedig mewn sefydliad fel Uchelgais Gogledd Cymru, sy'n cael ei ariannu gan Lywodraethau'r DU a Llywodraeth Cymru i gyflawni'r Cynllun Twf ar gyfer rhanbarth y Gogledd. Rydym yn gyfrifol am sicrhau bod arian cyhoeddus yn cael ei wario'n ddoeth. Tra bod y disgyblion yn gweithredu ar raddfa llawer llai, roedd yr un egwyddorion yn berthnasol – a oeddent yn gwneud y gorau o'u buddsoddiad o £10, neu ddim ond yn prynu o'r siop gyntaf a welsant? A allent gyflawni canlyniadau gwell drwy siopa o gwmpas a chymharu opsiynau?
Roedd un grŵp, er enghraifft, yn bwriadu gwerthu pennau ochr yn ochr â nwyddau pobi cartref. Roedden nhw'n ystyried prynu’r pennau o'r siop gyntaf y daethon nhw ar ei thraws, ond fe wnaethom ni awgrymu eu bod yn treulio ychydig mwy o amser yn edrych ar opsiynau eraill i ddeall y farchnad yn well i'w galluogi i wneud dewisiadau cost-effeithiol. Efallai bod gan yr ail siop maen nhw'n ymweld â hi becyn o bennau sy'n dod mewn gwahanol liwiau, gan ddod â'r gost fesul pen i lawr a chynyddu eu hapêl i fyfyrwyr ysgol gynradd. Nid yn unig mai dyna'r opsiwn mwy cost-effeithiol, ond byddai'r cynnyrch yn fwy deniadol ac yn debygol o werthu'n well – enghraifft syml o sut y gall prynu'n glyfar roi hwb i elw a llwyddiant.
Fe wnaeth helpu'r myfyrwyr i edrych ar eu hopsiynau a deall y cydbwysedd rhwng cost ac ansawdd roi golwg gliriach iddynt o'r hyn y mae gwerth am arian yn ei olygu mewn gwirionedd – a'u grymuso i wneud penderfyniadau gwell gyda'u buddsoddiad cyfyngedig.
Y tu hwnt i'r ffigyrau, yr hyn wnaeth sefyll allan oedd creadigrwydd a hyder y disgyblion. O grefftau wedi'u gwneud â llaw i stondinau bwyd a gemau rhyngweithiol, daeth pob tîm â rhywbeth unigryw i'r bwrdd. Nid dim ond am fusnes roedden nhw'n dysgu - roedden nhw'n adeiladu sgiliau gwaith tîm, cyfathrebu, datrys problemau, a gwytnwch. Dyma'r un galluoedd rydyn ni'n eu gwerthfawrogi ar draws pob sector, ac roedd yn wych gweld y genhedlaeth nesaf eisoes yn eu rhoi ar waith.
O safbwynt datblygiad personol a phroffesiynol, roedd hon yn enghraifft bwerus o werth cymdeithasol ar waith. Gwirfoddolais bedair awr o'm hamser i gefnogi'r digwyddiad, gan gamu i ffwrdd o fy swydd bob dydd i fentora ac annog pobl ifanc wrth iddynt edrych ar syniadau a heriau newydd.
Yr hyn oedd yn sefyll allan fwyaf oedd y sgyrsiau. Roedd cael pobl broffesiynol yn gwrando arnynt, yn herio eu syniadau, a derbyn adborth adeiladol yn amlwg wedi rhoi hwb i hyder y myfyrwyr. Sbardunodd uchelgais a'u helpu i weld effaith eu ffordd o feddwl yn y byd go iawn. Dyna, i mi, yw hanfod gwerth cymdeithasol – defnyddio ein hamser a'n profiad i helpu eraill i dyfu, gan helpu i adeiladu cymunedau cryfach, mwy hyderus.
Nid yn unig y rhoddodd y digwyddiad sgiliau hanfodol i'r disgyblion – rhoddodd hefyd ddealltwriaeth ddyfnach iddynt o pam roedden nhw'n ei wneud. Roedd dysgu am sut y byddai'r arian a godwyd yn cefnogi Tŷ Gobaith yn uniongyrchol a'r plant yn eu gofal wedi dod â lefel newydd o bwrpas i'w cynlluniau. Fe wnaeth y ddealltwriaeth honno danio hyd yn oed mwy o angerdd a phenderfyniad i lwyddo. Erbyn diwedd eu cyflwyniadau, roedden nhw wedi sylweddoli nad gwneud arian oedd yr unig beth oedd yn bwysig wrth greu cynllun busnes cryf, ystyrlon - roedd hefyd yn golygu gwneud gwahaniaeth.
Mewn caffael, lle mae gwerth am arian ac effaith gymunedol yn ystyriaethau allweddol, daeth y profiad hwn â'r blaenoriaethau hynny'n fyw. Mae mwy i gaffael na chael y pris a'r gwerth gorau yn unig – mae hefyd yn ymwneud â chefnogi mentrau lleol sy'n meithrin hyder, yn sbarduno creadigrwydd, ac yn gyrru newid cadarnhaol hirdymor.
Gadewais y digwyddiad wir wedi fy ysbrydoli. Roedd yr angerdd, yr egni a'r arloesedd yn brawf pan fyddwn yn buddsoddi ein hamser a'n hadnoddau mewn pobl ifanc, mae'r enillion ar fuddsoddiad yn wirioneddol anfesuradwy – iddyn nhw, i'r gymuned, ac ar gyfer y dyfodol.