-
by Daniel Lewis, Swyddog Effaith a Gwerth Cymdeithasol Rhanbarthol
Mae Cymru ar flaen y gad o ran ailddiffinio llwyddiant economaidd. Mae'r model traddodiadol o fesur cynnydd drwy edrych ar y llinell waelod, yn aml ar draul lles cymdeithasol neu'r amgylchedd, yn cael ei herio gan ddeddfwriaeth arloesol ac ymrwymiad cynyddol i'r economi llesiant.
Yma yng Nghymru, nid yw llesiant yn air-gwneud, mae'n ddarn o ddeddfwriaeth sy'n arwain y byd ac yn newid paradeim sy'n esblygu. Mae gennym fframwaith datblygu cenedlaethol sy'n rhagweld yn glir ddyfodol cynaliadwy i'n gwlad a Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol sy'n ein hymrwymo i hynny. Mae gennym hefyd y Ddeddf Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus ddiweddar sy'n helpu i greu'r amodau ar gyfer gwell cyflogaeth, gweithleoedd mwy diogel, ac economi ddeinamig. Mae esblygiad deddfwriaeth y DU, yn enwedig gyda'r Ddeddf Gaffael sydd ar ddod, yn cefnogi'r newid hwn ymhellach trwy rymuso prynwyr sector cyhoeddus i ystyried buddion cymdeithasol ac amgylcheddol ochr yn ochr â ffactorau economaidd.
Fel sefydliad, rydym bob amser yn ystyried sut rydym yn cyd-fynd â'n cyfraniad at y nodau llesiant cenedlaethol, ac yn gwneud y mwyaf ohono, ac yn ymgorffori 5 ffordd o weithio yr egwyddor datblygu cynaliadwy o fewn portffolio'r Cynllun Twf a'n holl ymrwymiadau. Rydym wedi ymrwymo i dyfu'r math cywir o economi; un sy'n parchu terfynau ecolegol ac yn darparu bywyd da am genedlaethau i ddod.
Er mwyn deall ac archwilio ffyrdd o wella, gwnaethom gynnal arolwg yn ddiweddar a oedd yn archwilio lefel ymwybyddiaeth a gweithrediad gwerth cymdeithasol ar draws sectorau amrywiol yn y Gogledd. Datgelodd y canfyddiadau wahaniaeth llwyr o ran cynefindra a gweithrediad strategol gwerth cymdeithasol ar draws sefydliadau o wahanol feintiau:
-
Yn gyffredinol, nid oes gan sefydliadau llai, sydd â llai na 50 o weithwyr, gynefindra na strategaeth gwerth cymdeithasol ffurfiol.
-
Nid oes gan sefydliadau canolig eu maint, gyda llai na 250 o weithwyr, hyder cyson ac nid ydynt yn gweld eu dulliau a'u canlyniadau mor effeithiol ag y dymunir, er eu bod yn datblygu strategaethau neu'n meddu ar rai yn barod.
-
Mae sefydliadau mawr, gyda dros 250 o weithwyr, yn arddangos y lefel uchaf o gynefindra ac yn amlach mae ganddynt strategaethau wedi'u diffinio'n dda.
Mae'r mewnwelediadau hyn yn tanlinellu'r angen i bontio bylchau drwy gysylltu sefydliadau sy'n gyfoethog o adnoddau â'r rhai sydd angen cymorth i hyrwyddo egwyddorion gwerth cymdeithasol yn effeithiol. Mae'n amlwg o'r arolwg bod hyd yn oed sefydliadau heb strategaethau ffurfiol yn aml yn cymryd rhan mewn arferion moesegol sy'n canolbwyntio ar y gymuned. Mae'r canfyddiadau hyn yn amlygu'r potensial i danategu eu hymdrechion, gwella eu gwelededd, yn ogystal â'u gallu i gymryd rhan mewn caffael cyhoeddus a chynhyrchu mwy o allbwn â gwerth ychwanegol.
Amlygodd yr arolwg hefyd yr heriau o fesur gwerth cymdeithasol. Mynegodd y rhai a oedd yn ymwneud â datblygu strategaeth rwystredigaeth ar hyn o bryd a barnwyd bod eu dulliau yn llai effeithiol, gan ddangos cymhlethdod mesur a deall effeithiau anniriaethol ehangach eu mentrau.
Yn bwysig, datgelodd yr arolwg bŵer rhwydweithiau cymorth i wella canlyniadau gwerth cymdeithasol. Adroddodd sefydliadau sy'n ymwneud â rhwydweithiau o'r fath ganlyniadau llawer gwell, gan dynnu sylw at gydweithio fel elfen hanfodol wrth ymhelaethu ar effaith gymdeithasol.
Gan gydnabod yr awydd am gymorth mwy strwythuredig, rydym yn awyddus i feithrin y rhwydweithiau hyn, gan annog dull cydweithredol o fynd i'r afael â heriau cymdeithasol. Drwy rannu arferion gorau a dysgu o brofiadau pobl eraill, gallwn lywio'r cymhlethdodau o weithredu strategaethau gwerth cymdeithasol ac yn y pen draw gynyddu ein heffaith.
Rydym yn gweld hyn fel maes canolog ar gyfer twf ac rydym wrth ein bodd ein bod wedi trefnu gweithdy ar-lein am ddim gyda siaradwyr gwadd profiadol o sawl sector yn rhannu eu gwybodaeth ac yn agor y drws i rwydwaith cymorth rhanbarthol amhrisiadwy. Y nod yw grymuso sefydliadau i gynyddu eu cyfraniadau gwerth cymdeithasol, gan gryfhau economi llesiant Cymru ymhellach.
Mae'r gydnabyddiaeth gynyddol o werth cymdeithasol, a'r awydd calonogol iawn i ddysgu a datblygu, yn arwydd addawol ein bod yn symud tuag at fodel economaidd mwy cynaliadwy. Nid ymarfer cydymffurfio i fusnesau Cymru yn unig yw'r newid hwn tuag at ddull llinell waelod driphlyg, mae'n gyfle i arwain y ffordd wrth feithrin cymunedau mwy gwydn a chynhwysol.